Mục lục
Bệnh thận đa nang là một bệnh do rối loạn di truyền, bệnh có xu hướng tạo thành nhiều nang trong nhu mô thận. Nang thận là một túi bất thường chứa đầy chất lỏng, các nang trong thận có thể làm thận có kích thước to hơn bình thường.
Khi các nang thận xâm lấn gần hết nhu mô thận sẽ dẫn đến suy giảm các chức năng của thận gây ra bệnh thận mạn tính. Cần phân biệt u nang của bệnh thận đa nang khác với các u nang bình thường được hình thành trong thận.
U nang trong bệnh thận đa nang có số lượng rất nhiều và gây ra nhiều biến chứng, chẳng hạn như huyết áp cao, ngoài vị trí tại thận, u nang còn có trong gan, tụy, lách và bệnh nhân thường kèm theo các vấn đề về mạch máu ở não và tim.
Triệu chứng lâm sàng
Đa số không có biểu hiện lâm sàng, do tình cờ khám sức khỏe phát hiện, bệnh nhân có thể có một số triệu chứng:
- Triệu chứng bệnh thận đa nang có thể bao gồm:
- Tăng huyết áp.
- Đau sau lưng hay bên hông có liên quan đến thận to.
- Nhức đầu.
- Tăng kích thước của bụng.
- Máu trong nước tiểu.
- Thường xuyên đi tiểu.
- Sỏi thận.
- Suy thận.
- Nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc nhiễm trùng thận.
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân là do các rối loạn gen gây ra bệnh thận đa nang, bệnh mang tính gia đình. Trong trường hợp hiếm, đột biến di truyền có thể gây ra bệnh thận đa nang. Bệnh thận đa nang có hai loại chính:
Bệnh thận đa nang tính trạng trội: chiếm khoảng 90% các trường hợp bệnh thận đa nang, triệu chứng của bệnh này thường phát triển trong độ tuổi từ 30 đến 40.
Trước đây, loại này được gọi là bệnh thận đa nang ở người lớn nhưng trẻ em cũng có thể mắc phải rối loạn này. Nếu bố hoặc mẹ bị bệnh này thì trẻ có 50% mắc phải do di truyền
Bệnh thận đa nang tính trạng lặn: loại này ít phổ biến hơn bệnh thận đa nang tính trạng trội, triệu chứng thường xuất hiện ngay sau khi sinh. Đôi khi, các triệu chứng không xuất hiện cho đến cuối độ tuổi thơ ấu hay thành niên.
Chuẩn đoán điều trị
- Lâm sàng: bệnh nhân có hoặc không có triệu chứng khó chịu vùng hố thận
- Tiểu máu từng đợt không do sỏi hay u
- Nhiễm trùng tiểu tái phát
- Siêu âm: thấy hình ảnh thận đa nang 2 bên, có thể kèm theo đa nang gan, tụy, lách…
- Các xét nghiệm thăm dò chức năng thận
Điều trị thận đa nang
Mục đích quan trọng của việc điều trị bệnh thận đa nang là để kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Một số phương pháp điều trị bao gồm:
- Thuốc giảm đau nếu bệnh nhân cảm giác đau tức nhiều vùng hố thận do kích thước thận quá to, không nên dùng thuốc ibuprofen vì thuốc này có thể làm trầm trọng thêm bệnh thận;
- Thuốc ổn định huyết áp nếu bệnh nhân đã có biến chứng tăng huyết áp
- Thuốc kháng sinh điều trị nhiễm trùng đường tiểu
- Chế độ ăn uống ít muối
- Thuốc cầm máu nên bệnh nhân tiểu máu do vỡ các nang thận, kết hợp với uống nhiều nước và hạn chế vận động nặng trong những ngày này.
- Bệnh nhân luôn ý thức được kích thước thận to do các nang thận nên giữ gìn thận, tránh va chạm mạnh vào vùng thận
Các biến chứng của bệnh
Tăng huyết áp: Tăng huyết áp là một biến chứng thường gặp của bệnh thận đa nang. Nếu không điều trị, huyết áp cao có thể gây thiệt hại thêm cho thận và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.
Mất chức năng thận: Mất chức năng thận tiến triển là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của bệnh thận đa nang. Gần một nửa số những người bệnh có suy thận ở tuổi 60, 75 % có suy thận ở tuổi 70.
Nếu có huyết áp cao hoặc máu hoặc protein trong nước tiểu, có nguy cơ suy thận. Cơ chế suy thận là do: bệnh thận đa nang gây cho thận dần dần mất khả năng loại bỏ chất thải từ máu và duy trì sự cân bằng dịch và điện giải của cơ thể.
Khi u nang lớn, gây tăng áp lực và thúc đẩy sẹo, các khu vực bình thường không bị ảnh hưởng của thận. Những kết quả tác động của áp suất máu cao và cản trở khả năng của thận để giữ chất thải tích tụ đến mức độc hại, một tình trạng gọi là tăng urê huyết.
Khi bệnh nặng hơn, sẽ tiến tới giai đoạn cuối suy thận: Khi giai đoạn suy thận cuối xảy ra, cần chạy thận hoặc ghép thận để kéo dài cuộc sống.
Biến chứng khi mang thai: trong một số trường hợp, phụ nữ có thể gây tiền sản giật, nhất là người có huyết áp cao trước khi mang thai.
Tăng trưởng các u nang trong gan: Các khả năng phát triển u nang gan ở người bị bệnh thận đa nang tăng theo tuổi. Trong khi cả hai đàn ông và phụ nữ bị u nang, u nang phụ nữ thường phát triển lớn hơn. U nang có thể tăng trưởng được hỗ trợ bởi kích thích tố nữ.
Phát triển chứng phình động mạch trong não: Phình động mạch trong não có thể gây xuất huyết nếu nó bị vỡ. Những người bị bệnh thận đa nang có nguy cơ cao hơn chứng phình động mạch, đặc biệt là những người xảy ra trước tuổi 50.
Nguy cơ cao hơn nếu có tiền sử gia đình chứng phình động mạch hoặc nếu có tăng huyết áp không kiểm soát được.
Bất thường van tim: 25% người lớn bị bệnh thận đa nang phát triển sa van hai lá.
Vấn đề đại tràng: Thoát vị và túi hoặc túi trong thành đại tràng có thể phát triển ở những người bị bệnh thận đa nang.
Đau mãn tính: Đau là một triệu chứng phổ biến ở những người có bệnh thận đa nang. Nó thường xảy ra ở phía sau lưng hay bên. Cơn đau cũng có thể kết hợp với nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc sỏi thận.