Mục lục
Sốt cao co giật ở trẻ em – Sốt là phản ứng tự vệ rất bình thường của cơ thể để chống lại sự xâm nhập của các mầm bệnh từ bên ngoài như vi khuẩn đường hô hấp, virus cúm, thủy đậu, viêm não, viêm màng não… hoặc sau ngã chấn thương, tiêm chủng vacxin. Đây là cách cơ thể báo hiệu nơi đó cần được ưu tiên dinh dưỡng và yếu tố bảo vệ từ hệ thống miễn dịch nhằm ngăn chặn sự nhiễm trùng và chữa lành vết thương.
Sốt cao co giật thường gặp ở trẻ nhỏ từ 3 tháng cho đến 6 tuổi. Lúc này, não bộ của trẻ chưa phát triển hoàn chỉnh, nên rất nhạy cảm với sự thay đổi của thân nhiệt. Khi sốt từ 38,9ºC trở lên hệ thần kinh rất dễ bị kích thích, làm xuất hiện các cơn co giật ở chân tay hoặc toàn thân, kèm theo hơi thở nhanh và nông, trẻ có thể đái dầm không tự chủ hoặc mất ý thức trong vài phút cho dù mắt vẫn mở.
Những biểu hiện của trẻ trong cơn co giật do sốt cao
- Cánh tay và chân cứng lại, sau đó bắt đầu co giật, hai mắt trợn ngược.
- Có thể ngừng thở trong vài giây, nôn, tiểu tiện hoặc đại tiện không tự chủ, vã mồ hôi.
- Kéo dài 1 – 2 phút và dừng lại.
Sau co giật hoặc gồng cứng cơ thể, trẻ thường rất buồn ngủ. Lúc này cha mẹ nên để cho con nghỉ ngơi, nhưng cần kiểm tra những thay đổi về nhịp thở hoặc xem tay chân của bé có còn co giật hay không một cách thường xuyên để có hướng xử trí.
Trẻ có thể nhầm lẫn, mơ màng sau khi co giật nhưng sẽ khôi phục lại hoạt động bình thường trong vòng 60 phút.
Cách xử trí khi trẻ bị sốt cao co giật
- Nên chườm và lau người nước ấm để hạ thân nhiệt cho trẻ.
- Đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế gần nhất.
- Phát hiện cơn co giật do sốt cao
Nên nghĩ ngay đến co giật do sốt cao khi gặp những trường hợp sau: cơn giật xuất hiện ở trẻ từ 6 tháng đến 5 tuổi; cơn giật xuất hiện khi trẻ đang sốt cao, thân nhiệt trên 39 độ C. Nếu thân nhiệt hạ thấp hơn 39 độ C thì sẽ hết giật; cơn giật có tính chất lan tỏa toàn thân (2 tay, 2 chân, mình và đầu), thời gian co giật ngắn dưới 10 phút; sau cơn co giật, trẻ ngủ. Nếu đánh thức thì trẻ tỉnh dậy ngay chứ không rơi vào tình trạng li bì, mê man, hôn mê, gọi hỏi không biết.
Cách sơ cứu cơn co giật do sốt cao
Nhanh chóng tạo không khí thoáng mát, đặt trẻ nằm xuống giường hoặc phản, nơi bằng phẳng để đề phòng khi co giật, trẻ có thể bị ngã hoặc va đập vào vật cứng; tốt nhất nên cởi bỏ hết quần áo cho trẻ, nếu không được thì nên nới rộng quần áo, nhất là vùng cổ; dùng khăn mềm nhúng vào nước hơi ấm, lau khô khắp người cho trẻ, nhất là vùng nách, bẹn, trán.
Xem thêm: Hướng dẫn cách phòng bệnh sốt xuất huyết
Lau đi lau lại nhiều lần như thế cho đến khi trẻ hết giật; vì trẻ co giật không thể uống thuốc được nên cần nhanh chóng đặt thuốc hạ nhiệt đường hậu môn (viên đạn đặt hậu môn: trẻ em dưới 2 tuổi dùng viên paracetamol 80mg, trẻ lớn dùng viên 150mg); đợi khi trẻ ngừng cơn giật thì lật trẻ nằm nghiêng sang 1 bên ngay, đầu đặt ở vị trí an toàn, hơi ngửa ra ngoài tránh việc trào ngược dịch nôn trớ của trẻ vào phổi gây nguy hiểm đến tính mạng; đưa trẻ đến cơ sở y tế khám ngay để tìm và điều trị nguyên nhân tránh co giật tái phát do sốt cao trở lại.
Điều cần tránh khi trẻ đang sốt cao co giật
- Không nên tìm cách chống lại cơn co giật của trẻ bằng cách ghì trẻ thật chặt vì có thể gây tổn thương ở một số bộ phận cơ thể, hoặc có thể làm gãy xương trẻ.
- Không được cho trẻ ăn, uống bất cứ 1 thứ gì vì có thể gây sặc.
- Không được dùng vật cứng để gang mồm trẻ vì sợ trẻ cắn vào lưỡi bởi rất ít khi trẻ cắn vào lưỡi trong cơn co giật; việc gang vật cứng vào miệng trẻ làm tổn thương niêm mạc miệng, làm gãy răng, sứt lợi trẻ.
- Không ủ ấm, mặc thêm quần áo cho trẻ mặc dù trong cơn sốt cao trẻ có thể bị rét run mà phải tìm cách hạ nhiệt nhanh chóng bằng cách làm mát cơ thể và môi trường xung quanh. Đó là biện pháp tốt nhất và an toàn nhất để phòng chống và cắt cơn co giật cho trẻ.
Phòng cơn co giật do sốt cao
Cơn co giật do sốt cao ở trẻ nếu đã xảy ra thì rất hay tái phát. Điều này gây hoang mang cho rất nhiều bậc cha mẹ. Tuy nhiên, nếu biết cách xử trí ngay từ lúc trẻ mới sốt, chúng ta có thể phòng tránh được cơn co giật: đưa trẻ đi khám và điều trị nguyên nhân ngay khi mới sốt; cho trẻ uống nhiều nước hoặc bú nhiều lần hơn; cởi bớt quần áo, đặt trẻ nằm nơi thoáng mát và không bao giờ được ủ ấm hoặc bọc kín trẻ; phải thường xuyên theo dõi thân nhiệt bằng cách cặp nhiệt độ cho trẻ khi trẻ sốt cao.
Làm mát cơ thể trẻ bằng cách lau người cho trẻ bằng nước ấm và dùng thuốc hạ nhiệt khi nhiệt độ cơ thể lên quá 39 độ C.