Mục lục
“Tăng Cholesterol trong máu” hay còn gọi là tăng mỡ trong máu, rối loạn mỡ trong máu làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch và gây ra nhiều lo lắng cho người bệnh. Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần biết về Cholesterol cũng như cho bạn lời khuyên từ các BS về chế độ ăn, chế độ tập luyện cho bệnh nhân tăng cholesterol
Cholesterol là gì?
Trước tiên, phải hiểu rằng Cholesterol không phải là chất hoàn toàn gây hại cho cơ thể. Cholesterol là thành phần quan trọng của màng tế bào, cần thiết để tạo ra vitamine D, các hormon, các acid mật giúp cho cơ thể sống và trưởng thành.
Ngoài ra gan còn dùng cholesterol sản xuất ra acid mật giúp ta tiêu hóa thức ăn. Đây là một chất béo mềm, màu vàng nhạt được đưa vào cơ thể qua ăn uống các chất mỡ động vật và được cơ thể tổng hợp trong cơ thể từ gan, ruột, tuyến thượng thận, cơ quan sinh sản.
Hàng ngày gan tổng hợp khoảng 1000 mg cholesterol và thức ăn cung cấp khoảng 300mg. Sự di chuyển cholesterol trong cơ thể có tính chất tuần hoàn. Nó được bài tiết ở gan qua mật đến cơ quan tiêu hóa. Khoảng 50% lượng cholesterol bài tiết được tái hấp thu ở ruột non vào hệ tuần hoàn.
Cholesterol đến từ đâu?
Cholesterol vận chuyển được trong máu nhờ gắn với protein được gọi là lipoprotein. Có 2 dạng chính là: LDL (low density lipoprotein) và HDL (high density lipoprotein). LDL cholesterol thông thường được gọi là cholesterol xấu bởi vì khi nó tồn tại quá nhiều thì không tốt cho sức khỏe, dễ hình thành nên các mảng xơ vữa mạch máu.
Ngược lại, HDL cholesterol được gọi là cholesterol tốt bởi vì nó có tác dụng bảo giúp vận chuyển LDL cholesterol dư thừa ở các mô về gan giảm nguy cơ hẹp mạch máu do xơ xữa. Ngoài nồng độ cholesterol toàn phần bạn cần biết về nồng độ 2 chất này trong máu của bạn vì nó giúp giải thích nguy cơ bệnh tim mạch.
Khi nào nên xét nghiệm kiểm tra có tăng cholesterol máu hay không?
- Với những người có nguy cơ bệnh mạch vành (có tiểu đường, có cha mẹ hay anh chị em ruột bị bệnh tim mạch sớm nên đi xét nghiệm từ năm 20 tuổi. Đối với người bình thường, việc xét nghiệm cholesterol máu nên được thực hiện từ năm 35 tuổi đối với nam và từ 45 tuổi đối với nữ.
- Đối với những người hút thuốc lá, tăng huyết áp, tiền sử gia đình có tăng cholesterol máu, béo phì, ít vận động thì thời gian nên đi xét nghiệm kiểm tra là dưới 50 tuổi đối với nam và dưới 60 tuổi đối với nữ.
- Xét nghiệm mức Cholesterol toàn phần và HDL cholesterol có thể lấy máu bất kỳ thời điểm nào trong ngày nhưng đối với xét nghiệm triglycerid và LDL cholesterol cần nhịn đói 12-14 giờ .
- Cần dựa vào nguy cơ bệnh mạch vành và kết quả xét nghiệm để quyết định điều trị.
- Xét nghiệm lại mỗi 5 năm, người có nguy cơ cao phải xét nghiệm lại 1 năm 1 lần, nếu đang điều trị cần xét nghiệm lại sớm hơn.
Ai sẽ dễ bị ảnh hưởng bởi mức cao của choleterol máu?
Sự gia tăng cholesterol xấu trong máu ảnh hưởng đến nhiều người. Ai có nhiều yếu tố nguy cơ càng dễ mắc bệnh hơn:
- Gen và di truyền: Có cha mẹ, anh chị em bị tăng cholesterol máu
- Chế độ ăn nhiều mỡ và lối sống ít vận động.
- Béo phì
- Tuổi già
- Hút thuốc.
- Có bệnh nội khoa: Đái tháo đường, Tăng huyết áp, suy giáp v..v
Nếu mức cholesterol xấu cao cùng với các yếu tố nguy cơ cao cho tim mạch như hút thuốc lá, tăng huyết áp, đái tháo đường làm cho bạn tăng khả năng mắc bệnh tim mạch sớm do hậu quả của nó.
Hậu quả của Cholesterol máu cao và triệu chứng:
Cholesterol trong máu cao sẽ hình thành mảng xơ vữa trong lòng mạch gây hẹp dần lòng mạch dẫn đến:
- Đau ngực: Do thiếu máu vì hẹp 1 hay nhiều nhánh mạch vành nuôi tim.
- Nhồi máu cơ tim: Hoại tử cơ tim do tắc 1 nhánh mạch vành.
- Đột quị: Tắc mạch máu vùng cổ hay trên não.
- Đau chân khi đi: Dấu khập khiễng cách hồi do hẹp mạch máu chân, nặng có thể hoại tử phải cắt cụt chân.
Làm thế nào để điều trị tăng cholesterol máu?
- Trước hết là thay đổi lối sống, điều chỉnh chế độ ăn: Giảm ăn mỡ bão hòa có nhiều trong bơ, mỡ heo, súc xích, hamberger, thịt heo xông khói, thịt nướng, thịt chiên, phủ tạng động vật, kem, pho mát, sữa nguyên kem,lòng đỏ trứng, bánh ngọt v..v.
- Nên ăn thay thế bằng mỡ không bão hòa có trong dầu hướng dương, dầu oliu, các loại hạt, cá hồi, cá trích.
- Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây.
- Tập vận động thể lực có nhịp điệu như bơi lội, đi bộ, đạp xe mỗi ngày 45 ph, tất cả các ngày trong tuần.
- Ngưng hút thuốc lá, không lạm dụng rượu bia.
- Sử dụng thuốc điều trị tăng cholesterol theo đơn của bác sĩ khi có chỉ định